Viêm phế quản là một trong những bệnh lý đường hô hấp phổ biến, thường gặp ở cả trẻ em và người lớn. Bệnh không chỉ gây khó chịu mà còn có thể dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng nếu không được điều trị kịp thời. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về viêm phế quản, nguyên nhân, triệu chứng và phương pháp chữa trị hiệu quả bằng Đông y.
Viêm phế quản là gì?
Viêm phế quản là tình trạng viêm nhiễm ở các ống phế quản, dẫn đến việc sản xuất chất nhầy tăng lên, làm cản trở luồng không khí vào và ra khỏi phổi. Viêm phế quản có thể được chia thành hai loại: viêm phế quản cấp tính và viêm phế quản mạn tính.
- Viêm phế quản cấp tính: Thường xảy ra sau khi nhiễm virus hoặc vi khuẩn, thường kéo dài từ vài ngày đến vài tuần.
- Viêm phế quản mạn tính: Là tình trạng kéo dài, thường gặp ở những người hút thuốc hoặc tiếp xúc với ô nhiễm không khí. Tình trạng này có thể kéo dài nhiều tháng và tái phát nhiều lần.
Nguyên nhân gây viêm phế quản
- Nhiễm virus và vi khuẩn: Viêm phế quản cấp tính thường do virus cúm, virus cảm lạnh hoặc vi khuẩn gây ra. Những tác nhân này xâm nhập vào đường hô hấp, gây viêm và kích thích sản xuất chất nhầy.
- Hút thuốc: Hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân chính gây ra viêm phế quản mạn tính. Khói thuốc làm tổn thương các ống phế quản, khiến chúng dễ bị viêm nhiễm hơn.
- Ô nhiễm không khí: Ô nhiễm không khí do bụi bẩn, hóa chất và khói từ các phương tiện giao thông có thể gây kích thích và làm tăng nguy cơ viêm phế quản.
- Dị ứng: Một số người có thể bị viêm phế quản do phản ứng dị ứng với phấn hoa, bụi nhà hoặc nấm mốc. Khi tiếp xúc với các tác nhân này, cơ thể sẽ phản ứng bằng cách sản xuất chất nhầy và gây viêm.
- Các yếu tố khác: Yếu tố di truyền, hệ miễn dịch yếu, hoặc mắc các bệnh lý nền như hen suyễn cũng có thể làm tăng nguy cơ mắc viêm phế quản.
Viêm phế quản theo y học cổ truyền
Khái niệm
Trong Đông y, viêm phế quản thường được xem là do sự mất cân bằng của khí, huyết và tạng phế. Chứng bệnh này được mô tả trong phạm trù khái thấu đàm ẩm. Triệu chứng chính là; ho, khạc đờm, bệnh có thể phát quanh năm nhưng thường nhiều hơn là đông xuân, gặp cả trẻ em và người lớn, nếu bệnh tái phát kéo dài không khỏi thì chuyển sang mạn tính.
Nguyên nhân bệnh lý
Bản chất bệnh bao gồm hai mặt. Nguyên nhân chủ yếu là cảm phải tà khí lục dâm; phong hàn, nhiệt làm cho phế khí không tuyên thông, hô hấp thất thường, khái thấu đa đàm, nếu cảm phải hoả táo tân dịch của phế bị hao tổn có thể dẫn đến họng khô ngứa và ho khan. Nguyên nhân chủ yếu là do 3 tạng phế, tỳ, thận hư lao mà dẫn đến.
Nhìn chung hàn thấp thì thương tỳ, tỳ tổn thương thì sinh đàm sinh ẩm, trường vị tích nhiệt, nhiệt trưng ở phế, phế thận âm hư sinh ra khí tân lưỡng thương đều có thể phát sinh ra khái thấu. Khái thấu lâu ngày kéo dài không khỏi sẽ phát sinh ra ho háo suyễn hoặc khí phế thũng.
Điều trị viêm phế quản bằng Châm cứu
Tác dụng của châm cứu trong điều trị viêm phế quản
Châm cứu là một phương pháp y học cổ truyền của phương Đông, sử dụng kim nhỏ châm vào các điểm cụ thể trên cơ thể để điều trị các bệnh lý khác nhau. Đối với bệnh viêm phế quản, châm cứu có thể mang lại một số tác dụng hỗ trợ như sau:
- Giảm đau và giảm viêm: Châm cứu có thể giúp giảm các triệu chứng đau và viêm, đặc biệt là ở các vùng bị tổn thương như đường hô hấp. Khi kim châm vào các huyệt đạo, nó kích thích cơ thể sản xuất các chất giảm đau tự nhiên như endorphin và cải thiện lưu thông máu.
- Cải thiện tuần hoàn và lưu thông khí huyết: Viêm phế quản có thể gây khó thở và giảm khả năng thông khí. Châm cứu có thể giúp cải thiện lưu thông khí huyết, từ đó hỗ trợ chức năng phổi và giúp người bệnh thở dễ dàng hơn.
- Tăng cường hệ miễn dịch: Châm cứu có thể kích thích cơ thể sản sinh các tế bào miễn dịch và tăng cường khả năng chống lại vi khuẩn và virus gây viêm phế quản.
- Giảm ho và long đờm: Một số nghiên cứu cho thấy châm cứu có thể giúp giảm triệu chứng ho và giúp long đờm, làm cho người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn.
- Giảm căng thẳng và lo âu: Viêm phế quản có thể gây ra lo âu và căng thẳng do khó thở và các triệu chứng khác. Châm cứu giúp thư giãn cơ thể và giảm mức độ căng thẳng, từ đó hỗ trợ quá trình hồi phục.
Các huyệt đạo trong châm cứu chữa viêm phế quản
Viêm phế quản cấp tính:
Chọn huyệt thuộc kinh Phế là chính; kết hợp các huyệt khác theo các “phối hợp huyệt nguyên và huyệt lạc”. Kích thích vừa hoặc mạnh. Chỉ định huyệt: Xích trạch, Hợp cốc, Liệt khuyết.
Huyệt vị theo triệu chứng.
- Sốt: Đại chuỳ.
- Đau họng: Thiên dung.
- Tiết nhiều đờm dãi: Phong long
Viêm phế quản mạn tính:
Chọn huyệt theo cách “phối huyệt Du – Mộ và các huyệt giao hội”. Kích thích vừa phải đối với những bệnh thuộc hư chứng và kích thích mạnh đối với những bệnh thuộc thực chứng. Chỉ định huyệt: Phế du, Trung phủ, Liệt khuyết, Chiếu hải.
Huyệt vị theo triệu chứng:
- Ho ra máu: Đản trung, Giản sử.
- Đau ngực: Khổng tối, Cách du.
- Tiết nhiều đờm: chướng bụng: Tỳ du, Trung quản.
Điều trị dự phòng trước khi thay đổi thời tiết: Đại chùy, Khí hải, Túc tam lý. Chọn 2 huyệt cho mỗi lần điều trị và áp dụng cứu (cứu bằng điếu ngải hoặc cứu gián tiếp với gừng) hay bầu giác. Mỗi ngày cứu một lần, 10 lần điều trị là một liệu trình. Điều trị liên tục. Kết quả thường đạt được sau từ 3 đến 5 liệu trình.
Các liệu pháp Đông y khác
Bấm huyệt chữa viêm phế quản
Thường xuyên xoa bóp bấm các huyệt liên quan đến phổi giúp nâng cao sức khỏe đường hô hấp, phòng ngừa bệnh tật và hỗ trợ điều trị bệnh rất hiệu quả.
Tình trạng bệnh do phong hàn thì bạn nên sử dụng các biện pháp dùng nhiệt để trị. Dùng điếu ngải để cứu các huyệt như Phong Trì, Phong Môn, Xích Trạch, Phế Du hoặc có thể dùng tinh dầu để xoa bóp trên các vị trí huyệt này.
Biểu hiện ho, ho có đờm vàng, dính, khó khạc đờm, sốt cao, hay khát, không sợ lạnh…Khi điều trị không nên dùng nhiệt mà nên xoa bóp bấm huyệt. Có thể sử dụng các huyệt như Đại Chùy, Ngư Tế, Thiếu Thương, Phế Du, Xích Trạch, Liệt Khuyết.
Khi bấm huyệt, cần lưu ý: xoa bóp có thể giảm khó thở do hen – viêm phế quản, nhưng vẫn phải dùng thuốc theo chỉ định. Nếu bệnh không thuyên giảm, nên đi khám. Trước khi bấm huyệt, cần cắt móng tay, rửa tay sạch, và chọn môi trường kín gió. Tránh bấm huyệt trên da có vết thương, khi mệt, uống rượu, suy nhược cơ thể, hoặc trong thai kỳ. Không bấm huyệt khi quá no hoặc đói, và nên nghỉ sau 10 ngày thực hiện.
Sử dụng thảo dược
Một số thảo dược thường được sử dụng trong điều trị viêm phế quản bao gồm:
- Gừng: Có tác dụng kháng viêm và tăng sức đề kháng. Có thể dùng gừng sống, trà gừng hoặc phối hợp với các nguyên liệu khác như mật ong và tỏi để giảm ho, đàm và viêm.
- Mật ong: Kháng khuẩn, giảm viêm, long đờm và bổ phế. Có thể pha với nước chanh, tỏi, giấm táo hoặc quế để điều trị viêm phế quản.
- Quế: Chống viêm, kháng khuẩn, giúp giảm ho và làm dịu niêm mạc phế quản. Có thể uống trà quế hoặc hít hương quế tự nhiên.
- Tỏi: Chứa allicin, kháng viêm và tăng cường miễn dịch. Dùng tỏi tươi, hoặc phối hợp với đường đỏ và giấm ăn để giảm viêm phế quản.
- Nghệ: Kháng viêm, chống oxy hóa và tăng cường miễn dịch. Dùng sữa nghệ, trà nghệ hoặc kết hợp với mật ong để cải thiện triệu chứng viêm phế quản.
- Hành tây: Làm loãng đờm và ngăn tích tụ chất nhầy trong phế quản. Có thể ăn sống hoặc uống nước ép hành tây để giảm ho và viêm.
Các bài thuốc Đông y
Viêm phế quản cấp tính:
- Thể phong hàn: Triệu chứng gồm ho, đàm trắng, sợ lạnh, mũi ngạt. Điều trị ôn tán phong hàn, tuyên phế hoá đàm với các phương thuốc như hạnh tô tán và chỉ khái tán.
- Thể phong nhiệt: Triệu chứng gồm ho, đàm vàng, miệng khô, sốt. Điều trị sơ phong thanh nhiệt, tuyên phế chỉ khái với các bài thuốc như tang cúc ẩm và ma hạnh thạch cam thang.
Viêm phế quản mạn tính:
- Thể đàm thấp: Ho nhiều đàm trắng, ngực đầy tức, ăn kém. Điều trị táo thấp hoá đàm bằng bài thuốc nhị trần thang.
- Thể thủy ẩm: Ho, suyễn, khó thở, phù thũng. Điều trị thanh biểu, phát biểu, tả phế trục ẩm với tiểu thanh long thang và các bài thuốc bổ thận.
Lợi ích chữa viêm phế quản bằng Đông y
Chữa trị viêm phế quản bằng Đông Y mang lại nhiều lợi ích nổi bật. Một trong những ưu điểm lớn nhất là điều trị tận gốc nguyên nhân của bệnh. Đông Y không chỉ tập trung vào việc giảm triệu chứng tạm thời mà còn tìm hiểu và xử lý nguyên nhân gây bệnh từ gốc rễ. Việc điều hòa âm dương trong cơ thể giúp duy trì sự cân bằng, từ đó phòng ngừa bệnh tái phát.
Thêm vào đó, các phương pháp chữa trị bằng Đông Y thường sử dụng dược liệu thiên nhiên, giúp hạn chế tác dụng phụ so với các thuốc tây y. Điều này đặc biệt quan trọng đối với những người cần điều trị lâu dài vì không lo ngại về việc tích tụ các chất độc hại hay tác dụng phụ nghiêm trọng.
Một lợi ích khác là việc tăng cường miễn dịch cho cơ thể. Các bài thuốc Đông Y giúp bổ sung các yếu tố tăng cường sức đề kháng, giúp cơ thể chống lại vi khuẩn và virus gây bệnh. Điều này không chỉ giúp chữa trị viêm phế quản mà còn ngăn ngừa các bệnh lý khác tái phát.
Chữa trị viêm phế quản bằng Đông Y còn giúp chữa các triệu chứng và hỗ trợ phục hồi sức khỏe. Các bài thuốc này không chỉ giúp giảm ho, long đờm và giảm viêm mà còn giúp phục hồi chức năng phổi. Đồng thời, chúng cũng cải thiện hệ hô hấp lâu dài, giúp người bệnh duy trì sức khỏe tốt.
Ngoài việc chữa trị viêm phế quản, phương pháp Đông Y còn giúp cải thiện sức khỏe tổng thể. Các bài thuốc giúp người bệnh cảm thấy khỏe mạnh hơn, nâng cao sức đề kháng và phòng ngừa các bệnh lý khác.
Cuối cùng, một đặc điểm ưu việt của Đông Y là khả năng cá nhân hóa điều trị. Các phương pháp này không áp dụng chung cho tất cả bệnh nhân mà được điều chỉnh phù hợp với từng người, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe cụ thể. Điều này giúp mang lại hiệu quả tối ưu cho mỗi bệnh nhân, điều trị một cách an toàn và hiệu quả.
Tuy nhiên, để đạt được hiệu quả cao nhất, người bệnh nên tuân thủ hướng dẫn của thầy thuốc Đông Y, tránh tự ý sử dụng thuốc và điều trị một cách không có sự giám sát chuyên môn.
